Elektrik Elektronik Teknolojisi Alanı Temrinleri

 
Hoşgeldiniz Ziyaretçi. Lütfen giriş yapın veya kayıt olun.

Kullanıcı adınızı, şifrenizi ve aktif kalma süresini giriniz

Ders notları / Varikap ve led

VARİKAP DİYOT

            Varikap diyot, P ve N tipi maddelerin yüzey yüzeye temas ettirilmesi ile meydana gelmiş ve ters polarma altında çalıştırılan diyot çeşididir. Varikap diyodun çalışmasını aşağıdaki şekil üzerinden izah edelim.

            Varikap diyotlar ters polarma altında çalıştırılırlar. Bu ters polarma altında P ve N maddeleri arasında nötr bölge oluşur. Uygulanan ters polarma gerilimi artırılacak olursa oluşan nötr bölgenin alanı artar. Dolayısıyla P ve N maddelerinin kapladığı alan daralır. Varikap diyodun P ve N maddeleri kondansatörün metal levhaları olarak düşünülmelidir. Nötr bölge ise kondansatör levhaları arasındaki mesafe ve yalıtkan madde olarak düşünülmelidir. Bu durumda uygulanan ters polarma gerilim artırıldığında nötr bölge genişler. Yani P ve N maddeleri arasındaki mesafe artar. Mesafenin artması kondansatör kapasitesinin azalmasına neden olur. Uygulanan ters gerilim azaltılırsa nötr bölge daralacak P ve N maddeleri arasındaki mesafe kısalacak ve kondansatör kapasitesi artacaktır.

            Varikap diyotlar genellikle FM alıcı ve FM verici devrelerinde, televizyonların tüner katlarında kendisine paralel bir bobinle beraber frekans belirleyici eleman olarak kullanılır.

 

IŞIK YAYAN DİYOT (LED)

            Elektronik devre ve cihazlarda ikaz ışığı olarak, ya da hesap makinelerinde, ışıklı gösterge olarak  kullanılır. Lambalara nazaran çok daha az enerji harcadıklarından elektronik devrelerde tercih edilirler. Normal diyot gibi çalışırlar.

            Çalışma Prensibi:

            Doğru polarize edildiklerinde iletime geçerek ışık verirler. Işık verimini artırmak için plastik dış kabının ön yüzü ince kenarlı mercek görevi yapar. PN birleşmesi doğru polarize edildiğinde N tipi maddedeki elektronlarla P tipi maddedeki oyukların birleşmesi sırasında bir enerji açığa çıkar. Bu enerjinin bir kısmı ışık halinde dışarı yayılır.

            Çalışma Gerilimi ve Akımı:

            Ledlerin çalışma gerilimleri 2 Volt, içinden geçebilecek maksimum akım değeri 10mA’den başlamak üzere üretici firmanın imalat kalitesine bağlı olarak 70-80mA’e kadar yükselmektedir. Bir ledi devreye bağlarken LED gerilimi olan 2Voltun üzerindeki gerilimlerde, led diyodun önüne gerilim düşümü sağlamak amacıyla seri ön direnç bağlamak gerekir. Aksi taktirde ledden aşırı akım geçer ve led bozulur. Bu ön direncin değeri aşağıdaki formülle bulunur.

           

            Burada R : Lede seri bağlanacak direncin değeri (OHM)

            Devre Gerilimi : Devreye uygulanan  gerilim (VOLT)

            Led Gerilimi : Ledin çalışma voltajı (VOLT)

            Led Akımı: Ledden geçecek olan akım (AMPER) Ledden geçecek olan akım 10mA alınır. Ledin daha parlak yanması isteniyorsa 20mA alınır.

            Örnek:

12 Voltluk bir kaynağa led bağlamak istiyoruz. Lede bağlanacak seri direncin değerini hesaplayın.            

 

 

            Led diyot alternatif akımda çalıştırılacaksa led diyodun yalıtımda kalacağı alternanslarda yani ledin ters polarize olacağı alternanslarda led uçlarına fazla gerilim gelir. Bu ters gerilimin çok fazla olması ledin bozulmasına neden olabilir. Bu durumda ledin bozulmaması için lede ters paralel diyot bağlanır. Böylece led, ters polarize zamanlarda bu diyot iletime geçer ve led uçlarındaki gerilimi 0,6 Volta çeker. Diyot iletimdeyken ters polarma gerilimi azalacağı için led bozulmaz.

            Birden fazla led birbirine paralel olarak da bağlanabilir. Bu durumda her bir lede bir seri direnç bağlamak yerine bütün ledlere seri tek bir direnç bağlamak daha ekonomik olur. Bu durumda formüldeki led akımı led sayısıyla çarpılmalıdır.

            Örnek:

            Şekilde görülen  direncin değeri ne olmalıdır?

            Birden fazla led birbirine seri olarak da bağlanabilir. Bu durumda formüldeki led gerilimi led gerilimi ile çarpılmalıdır. Bu çarpımın sonucu devreye uygulanan gerilimi aşmamalıdır. Eğer aşıyorsa ledler ışık vermeyecek ya da az ışık verecektir.

           


Örnek:

            Şekilde görülen  direncin değeri ne olmalıdır?