Endüstriyel Kontrol ve Arıza Analizi Dersi Temrinleri / Transistörün anahtar olarak kullanılması
Temrin no: 2
TRANSİSTÖRÜN ANAHTARLAMA ELEMANI OLARAK KULLANILMASI
Transistörler motor, bobin veya lamba gibi yüksek
güçlü elemanlarda ve lojik kapı devrelerinde anahtarlama elemanı olarak
kullanılır. Transistörlerin üç çalışma bölgesi
vardır: doyum bölgesi, kesim bölgesi ve aktif bölge
Aktif bölge,
yükseltme (amplifikasyon) işleminde
kullanıldığından doyum (saturasyon) ve kesim (cut-off) bölgeleri anahtarlama işleminde kullanılır.
Transistör çalışma
bölgeleri:
Aktif bölge:Transistörünbeyz akımı
artırıldığında kollaktör akımı da β (beta akım
kazancı) oranında artar. Doyum:Transistörünbeyz akımı arttığı halde kollektör
akımı artmıyorsa transistör doyumdadır denir. Kesim:Transistörünkollektör akımı sıfır ise transistör
kesimdedir (yalıtımdadır) denir.
Transistörün Doyum Durumunda İletimde Olması Transistör doyumdayken tamamıyla iletkendir. IC
akımı en üst seviyede, VCE gerilimi sıfırdır.
Transistörün Kesim Durumunda Yalıtımda Olması Transistör kesimdeyken tamamıyla yalıtkandır.
IC akımı sıfır, VCE gerilimi en üst seviyededir.
Transistörler iletimde iken beyz
ile emiteri arasında yaklaşık 0.7
Volt (700 mV) gerilim vardır. Bir tarnsistörün iletime geçebilmesi için de beyz gerilimi emiter geriliminden
en az 0,7 volt fazla olmalıdır.
Bir transistörünemiter
akımı (IE), kollektör akımı (IC) ile beyz akımının (IB) toplamına eşittir.
IE= IB + IC ve IB= β . IB dir. Transistörlerin β değerleri transistörkatologlarında verilmiştir.
Butona basılmadığı sürece IB=0
olacağından transistörbeyz
polarması alamaz ve tarnsistör yalıtkandır. Led yanmaz. Butona basılırsa transistör
4.7kΩluk direnç üzerinden beyz
polarması alır ve iletime geçer, kollektöremiter arası kısa devre gibi davranır ve led yanar. Buton tekrar açılırsa beyz
polarması kesilen transistör yalıtıma geçer ve led söner.
İşlem
Basamakları:
1.Şekildeki
devreyi kurup aşağıdaki tabloyu doldurunuz.
2.Şekildeki
devrede kullanılan dirençlerin görevini yazınız.