Haberleşme Temelleri Dersi / Schmitt Tetikleyici Devre

Temrin No: 3

SCHMITT TETİKLEYİCİ DEVRESİNİN ÖZELLİKLERİNİ İNCELEMEK

Bir schmitt tetikleyici devrenin genel yapısı şekil 1’de görülmektedir. Giriş başlangıçta veya negatif değerde olsun. Bu durumda T1 kesimde, T2 ise aktiftedir. VÇıkış < Vcc olur. Giriş gerilimi artırılarak, devre elemanlarının belirlediği bir V1 değerine ulaştığında T1 doyuma, T2 kesime girer ve Vçıkış = Vcc olur. Bundan sonra giriş gerilimi ne kadar artırılırsa artırılsın çıkış değişmez. Giriş gerilimi sıfıra doğru artırılmaya başlansın. Belirli bir V2 değerinde T1 kesime, T2 aktife girer. Vçıkış < Vcc olur. V1 ve V2 gerilimleri aynı değerde olmayıp V1 > V2’dir. Bu farka histerisiz denir ve schmitt tetikleyicinin çok önemli bir özelliğidir. Devre elemanlarını ayarlamak suretiyle V1 = V2 yapılabilir. Schmitt tetikleyicisinin histerisize sahip olması birçok uygulama alanında istenilen bir özelliktir. Örneğin bir dc işaretin seviyesi belirli bir değeri aştığında uyarı verilmesi istensin. Eğer bu durumda V1 = V2 olursa, işaret üzerine binecek gürültü vs. nedeniyle devre titreşim şeklinde peş peşe uyarı verecektir. Hal bu ki eşik değerlerinin farklı olması, uyarı noktası ile uyarıyı kaldırma noktası arasında belirli bir fark yaratacağından böyle ufak değişimlerden devrenin etkilenmesi söz konusu olmayacaktır. Schmitt tetikleyicinin bu özelliklerinden faydalanarak sinüsodial bir işareti aynı frekansta kare dalgaya çevirmek mümkündür.

İşlem Basamakları:

Schmitt tetikleyicisinin eşik gerilimlerini (V1 ve V2) gerilimlerini aşağıdaki şıkları sırayla uygulayarak bulunuz.

a) Devreyi şekil 2’deki gibi kurunuz. Burada P potansiyometresinin görevi, T1 transistörünün beyzine gelen dc gerilimin istenildiğinde değişmesini sağlamaktır. Başlangıçta bu potansiyometre beyze O Volt uyguluyor konumda olmalıdır.

b) Her iki ölçü aletini de dc gerilim ölçme konumuna alınız. T1 transistörün beyzi ile şase arasına bağlanan avometreden giriş gerilimi (V GİRİŞ), devrenin çıkışı ile şase arasına bağlanan avometreden ise çıkış gerilimi (V ÇIKIŞ) okunacaktır.

c) Tablo 1’deki V GİRİŞ gerilimlerini sıra ile oluşturup her defasında V ÇIKIŞ gerilimini ölçünüz ve ilgili haneye not ediniz. V GİRİŞ gerilimlerini oluştururken P potansiyometresini çok yavaş hareket ettiriniz ve kesinlikle oluşturmaya çalıştığınız gerilimin üzerine çıkmayınız.

DEĞERLENDİRME

Adı Soyadı

Teknoloji

Ölçüm

Doğru Montaj

İş Güvenliği

Tertip Düzen

Süre

Toplam

100

Temrin No: 3

SCHMITT TETİKLEYİCİ DEVRESİNİN ÖZELLİKLERİNİ İNCELEMEK

V GİRİŞ (V)	V ÇIKIŞ (V)
0
1
1,5
2
2,5
3
3,1
3,2
3,3
3,4
3,5
3,6
3,7
3,8
3,9
4
5
4
3,9
3,8
3,7
3,6
3,5
3,4
3,3
3,2
3,1
3
2,5
2
1,5
1
0
Tablo 1

d) Tablo 1’dekisonuçlardan V1 ve V2 eşik gerilimlerini belirleyiniz.

Vı gerilimi = …………Volt, V2 gerilimi= ……………… Volt

e) Şekil 2’deki devrenin transfer karakteristiğini tablodaki değerleri dikkate alarak aşağıya çiziniz.

Schmitt tetikleyici devresi ile sinüsodial bir işaretten aynı frekansta kare dalga elde etmek için aşağıdaki şıkları sırayla uygulayınız.

a) Devreyi şekil 3 teki hale getirip devre girişi ile devre çıkışındaki sinyalleri beraber görüntüleyecek şekilde osiloskobu ayarlayınız.

b) İşaret üretecinin çıkışını 10V (t-t) genkikli ve 1 kHz frekanslı bir sinüsodial işarete ayarlayınız.

c) Devreye 12 Volt besleme gerilimi uygulayınız.

d) Devre çıkışına bağlı osiloskopta düzgün bir kare dalga elde edecek şekilde giriş işaretinin genliğini ayarlayınız. Osiloskop girişi dc konumda olmalıdır.

e) Gözlemlediğiniz giriş ve çıkış dalga şekillerini aşağıya çiziniz. Genlik değerlerinin tablo 1’deki değerlerle bir benzerliği var mı inceleyiniz.

f) Yaptığınız inceleme sonucuna göre aşağıdaki seçenekleri doğru ya da yanlış olarak değerlendiriniz.

· ( ) Osiloskopta gözlemlediğimiz dalga şekillerine ait genlik değerleri ile tablo 1’deki değerler arasında büyük oranda benzerlik var.

· ( ) Osiloskopta gözlemlediğimiz dalga şekillerine ait genlik değerleri ile tablo 1’deki değerler arasında benzerlik yoktur.

Temrin sayfasını bilgisayarınıza indirmek için buraya tıklayınız.

Elektrik Elektronik Teknolojisi Alanı Temrinleri

Haberleşme Temelleri Dersi / Schmitt Tetikleyici Devre

Faydalı linkler:

Tavsiye temrinler: